قدس آنلاین - محمود مصدق: اداره شهر و عضویت در شوراهای شهر بیش از همه به متخصصان شهری، شهرسازان و مهندسان عمران نیاز دارد. این پرسش را که حضور هنرمندان و ورزشکاران ملی در پارلمان شهری چقدر ضرورت دارد و آیا می تواند گره ای از مشکلات شهرها بگسلد را بهانه ای برای گفت و گو با دکتر محمد مهدی تندگویان قرار دادیم که از نظر می گذرانید.
آقای تندگویان، طی دو دوره اخیر فعالیت شوراهای شهر و روستا ورود هنرمندان و ورزشکاران ملی در شورای شهر تهران و دیگر کلانشهرهای کشور روند افزایشی داشته است. حضور و عملکرد این عده در شورا چقدر کارگشا و تأثیرگذار بوده است؟
ورود این افراد به پارلمان شهری نشان از اعتماد مردم به جامعه هنری و ورزشی دارد. بالاخره کلانشهرهای کشور در دو بخش یاد شده دچار مشکلاتی هستند و شاید مردم با انتخاب آن ها خواسته اند این مشکلات را کاهش دهند. اما این که عملکردشان چگونه بوده، بحث دیگری است. به نظرم آنان به اندازه حضورشان تأثیرگذار بوده اند. به هرحال ورزشکاران و هنرمندان شورای شهر تهران تأثیرشان را در موضوعات خاصی که مربوط به ورزش، فرهنگ و هنر شهر بوده، داشته اند. البته باید به یاد داشته باشیم که تصمیم گیری در شورا با اکثریت آرای نمایندگان است.
یعنی می خواهید بگویید که هنرمندان و ورزشکاران شورای شهر انتظارات را برآورده کرده اند؟
بحث این چند نفر نیست. موضوع برآیند و عملکرد کلی شوراست که کل شورا نتوانسته به خوبی اهداف مورد نظر را محقق و انتظارات مردم را برآورده کند.
با توجه به انتقادات جدی که برخی از کارشناسان حوزه شهری از عملکرد برخی از هنرمندان و ورزشکاران شورای شهر برخی از کلانشهرها دارند آیا حضور این گونه افراد را در شورای شهر پایتخت و شهرهایی مثل مشهد، شیراز، اصفهان، و... را الزامی می دانید؟
الزامی نمی دانم اما چون در شورای شهر موضوعات هنری و ورزشی هم بررسی می شود در نتیجه نمی توان گفت که شورا به این گونه افراد نیازی ندارد. اما این که چند نفر باشند یا با چه فرمی شرکت کنند بحث دیگری است. با این وجود به نظرم در هر دوره حضور یک یا دو نفر از ورزشکاران و هنرمندان در شورای شهر کفایت می کند اما باید به یاد داشته باشیم که این موضوع در اختیار ما نیست و مردم تصمیم گیرنده نهایی هستند.
بعضی از کارشناسان امور شهری معتقدند که افرادی باید کاندیدا شوند که از نخبگان امور شهری باشند تا مصوبات شورا به یک نتیجه مثبت برسد، بر این اساس فکر نمی کنید وقت آن رسیده تا در شرایط کاندیداتوری افراد در شورای شهر و روستا تغییراتی صورت بگیرد؟
اول این که ما چیزی با عنوان نخبگان امور شهری نداریم. این به نظرم یک تعریف کلی و بی معنی است. ولی به هر حال چون مردم کاندیداها را انتخاب می کنند بخشی از انتخاب، به سلایق مردم و نوع نگرش آن ها بر می گردد اما این که بخواهیم در نحوه انتخاب کاندیداها یکسری شرایط تخصصی قرار بدهیم مثلاً کسی که می خواهد وارد شورا شود؛ قبلاً باید مدیریت اجرایی یک بخش را به عهده گرفته باشد یا مواردی از این دست مورد تأیید بنده است؛ چون این مسأله موجب غنای تخصصی شورا می شود. به هرحال در این خصوص هم مجلس شورای اسلامی باید تصمیم گیری کند هرچند انجام این کار با توجه به گستردگی شوراهای شهر و روستا آسان نیست. در واقع براحتی نمی توان برای انتخاب افراد محدودیت ایجاد کرد. ضمن این که در بعضی از شهرهای کوچک خیلی از تخصص های مورد نیاز امور شهری اصلاً وجود ندارند و افراد بر اساس سلیقه ها و گرایش های قومی و قبیله ای رأی می آورند.
به توفیق نداشتن شورای شهر تهران در اهداف مورد نظر اشاره کردید با این وجود بفرمایید آیا این پارلمان شهری مصوباتی داشته که به آن افتخار کند؟
بله. شورا مصوبات خوبی هم داشته است. از روزی که طرح جامع و طرح تفصیلی در تهران اجرایی شده، این کلانشهر از هم گسیختگی قبلی نجات پیدا کرده است. در مجموع در زمینه شهرسازی، پهنه بندی ها، نماها، حفظ باغ ها و تعیین ضرایب برای دریافت عوارض؛ مصوبات تأثیرگذار شورا در طول چند دوره گذشته بوده است.
اما این که در اجرای مصوبات هنوز تخلفاتی وجود دارد بحث دیگری است. در واقع بنده عدم موفقیت شورا را در نبود مصوبات خوب نمی دانم بلکه در اجرا نشدن موصوبات خوب می دانم. به عبارت دیگر شورا نظارت و مصوبات خوبی دارد اما متأسفانه این مصوبات فاقد ضمانت اجرایی هستند. یعنی ما بجز در مواردی که می توانیم با شهرداری برخورد کنیم با هیچ کدام از نهاد و سازمان های شهری نمی توانیم برخورد کنیم که این خود سبب خیلی از مشکلات و معضلاتی است که عملکرد شورا را زیر سؤوال می برد.
برای این که مصوبات شورا از پشتوانه ضمانت اجرایی برخوردار باشد، شورا چه راهکاری دارد؟ آیا در این زمینه لایحه ای به مجلس شورای اسلامی ارایه کرده است؟
در لایحه مدیریت شهری که در دست بررسی است موضوع مدیریت یکپارچه شهری آمده است که می تواند تا حدی گره گشای این مشکل باشد اما این مهم بستگی به تصویب این لایحه از سوی دولت و مجلس شورای اسلامی دارد.
به هر حال اگر مجلس قدرت شورا را افزایش بدهد، یعنی اجازه نظارت بر مدیریت کلان یک شهر را با زیر نظر قرار دادن همه نهادهای اداره کننده شهر بویژه در حوزه بودجه را به شورا بدهد تا شورا بتواند روی بودجه آن ها تأثیر بگذارد یا با آن ها برخورد کند در این صورت به آینده امیدوار خواهیم بود اما با وضعیت فعلی ما فقط شورای شهرداری هستیم.
یکی از دغدغه های مقام معظم رهبری کم توجهی به توسعه معماری اسلامی و ایرانی است، به عنوان آخرین پرسش بفرمایید شورای شهر تهران تا چه اندازه توانسته است در این راستا تصمیم بگیرد یا اثرگذار باشد؟
این یک موضوع گسترده و فراتر از شهرداری است که قبلا در این زمینه یادداشت های مفصلی نوشتم. به هرحال شورای چهارم با تصویب تأسیس کمیته نما نقش پر رنگی در زمینه توسعه معماری اسلامی و ایرانی ایفا کرده است. یعنی الان اگر کسی برای ساخت و ساز مراجعه کند تا نمای سازه اش تأییدیه کمیته نما را نداشته باشد؛ نه برایش پروانه ساخت صادر می شود و نه پایان کار. این حداقل اتفاقی بود که می شد در شهر و در معماری اسلامی ایرانی انجام داد، اما موضوع خیلی گسترده تر از این حرف هاست. شورا قدم های خوبی برداشته اما ضعف هایی که در این رابطه وجود دارد، کشوری است. یعنی هم در محیط دانشگاهی و هم در نهادهای دولتی در زمینه ساخت و ساز ها مشکل داریم. به عبارت دیگر هیچ کدام از سازمان ها و دستگاه های دولتی موضوع رعایت را نمی کنند.
نظر شما